گیاه آگاو ( راهنمای کاشت ،نگهداری،تکثیر)
آگاو گياهي است دائمي ، معمولا بدون ساقه برگهاي آن ريشه اي است يعني بطور گروهي مستقيماً از ريشه خارج مي شوند . برگها پهن دراز به طول تا ۲ متر ، ضخيم ، گوشتي ، زير برگها محدب و برآمده و روي برگها مقعر ، به رنگ سبز خاكستري است . كناره برگها داراي تيغهاي تيز خيلي محكم و خميده به رنگ قهوه اي مايل به سياه مي باشد ، گلها ي آن به رنگ زرد مايل به سبز متعدد در اطراف محور شاخه گل دهنده كه از وسط برگها بيرون مي آيد قرار دارند . طول محور گلها در بعضي گونه ها ۸- ۹ متر مي رسد. گونه های مختلفی در این خانواده با نام عمومی آگاو شناخته می شوند که برخی از گونه های آن به عنوان گیاهانی زینتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در فضای ازاد و در مناطق معتدله در گلدان مورد استفاده قرار میگیرن .
آگاوها در ۶- ۸ سالگي ( در برخي گونه ها ظهور گل را ۴۰-۳۰ سالگي و حتي تا پس از يك قرن ذكر نموده اند ) داراي ساقه گلدار و منتهي به تعداد فراواني گل در قسمت انتهايي ساقه مولد گل مي گردند.
انواع گیاه آگاو :
- آگاوه اتنواتا
آگاوه اتنواتا یک نوع مشهور از این گیاه است که نیز به نام دم روباه یا اژدها شناخته می شود و در حدود ۱٫۵۲۴۰۰ متر رشد و کمی پهن می شود.
- آگاو پارویفلورا
برگ ها سفید با علامت های گرافیکی و رشته های پیچ خورده دارند که به آن ها ظاهر مویی شکل می دهد تنها در حدود ۰٫۱۵۲۴ متر ارتفاع دارند و شش تا هشت سال با گل های سبز شکوفه می دهد.
- آگاو تکوییلانا
آگاو آبی وبر برای ساخت تکوییلانا، درمکزیک استفاده می شود، اما یک گیاه بسیار جذاب نیز برای باغها است که به بلندی ۱٫۸۲۸۸ مترمی رسد. وبه مدت شش تا هشت سال گل می دهد و به ارتفاع ۴٫۵۷۲۰۰ متر می رسد.
- آگاو آمریکایی
آگاو آمریکایی (۱٫۵ تا ۲ متر)ارتفاع و پهنا دارند . برگ های سبز – آبی با حاشیه های دندانه دار و تیغ های بلند نوک هر برگ در نورکامل آفتاب و بخشی از سایه به سرعت رشد می کنند و رنگهای متنوعی دارد و کمی سرما را تحمل می کند.
- آگاو آنگوستیفولیا
۱٫۲ متر ارتفاع و ۱٫۸ متر پهنا با شاخ و برگ های سبز خاکستری و دندانه های تیز در حاشیه برگ ها دارد و با افزایش سن خنثی می شود .
- آگاو فیلیفرا
آگاو فیلیفرا ۶ مترارتفاع دارد و پهن است. برگ های سبز باریک با تارهای سفید در حاشیه برگ. به آفتاب کامل نیاز دارد و تحمل بسیار کمی در سرما دارد
- آگاو شاوی
۶۰تا ۹۱ متر ارتفاع با برگ های سبز پهن با حاشیه های قرمز دندانه ای و نوک قرمز – سیاه دارد به آفتاب کامل نیازدارد و تحمل یخ بندان را ندارد .
- آگاو ویکتوریا
به تدریج که گیاه بالغ می شود، برگهای پهن به سمت داخل حرکت و گنبدی شکل می شوند ارتفاع آن به حدود ۰٫۳۰۴۸متر می رسد. گل های کرم در ۲۰ تا ۳۰ سال ظاهر می شوند.
تصاویر چند گونه آگاو را در ادامه ملاحضه میفرمایید.
شرایط نگهداری آگاو :
آبیاری آگاو:
گیاهان آگاو به خیس و مرطوب بودن خاک حساس هستند و در صورت آبیاری زیاد که منجر به وجود رطوبت همیشگی در سطح خاک شود خواهند پوسید بنابراین زمانی گیاه را آبیاری کنید که سطح خاک تا عمق چند سانتیمتری نسبتا خشک شده باشد در واقع هر مقدار که گیاه بزرگتر و بالغ تر باشد خشکی را تا عمق بیشتری از خاک می تواند تحمل کند . آبیاری کم و خشکی کشیدن معمولا گیاه را از بین نمی برد اما می تواند منجر به ظاهر چروکیده و کوچک ماندن برگها شود.
نور مناسب آگاو :
گیاهان آگاو را در مکانی با نور کامل و سایه – آفتاب می توان کاشت اما از کاشت آنان در مکانهای کاملا سایه خودداری کنید زیرا از بین خواهند رفت. همچنین در صورت نگهداری آنان در گلدان بهتر است در طی فصل گرم در مکانی قرار گیرند که صبح تا ظهر از نور مستقیم و از ظهر به بعد در سایه باشند.
دمای مورد نیاز آگاو :
اگرچه برخی انواع آگاو سرما را تا حدود ۱۲- درجه سانتیگراد تحمل میکنند اما ادامه یخبندان برای چند هفته متوالی گیاه را از پای در می آورد بنابراین چندان مناسب کاشت در فضای باز در مناطق معتدله نیست و در چنین مناطقی به شکل گلدانی باید از آنان استفاده کرد که با فرا رسیدن زمستان به مکانی محافظت شده از یخبندان منتقل شوند. حداقل دمایی که این گیاه را از بین نخواهد برد حدود ۴ درجه سانتیگراد است . گرمای تابستانی برای این گیاه مشکلی ایجاد نمیکند و به خوبی با مناطقی همچون شهرهای جنوبی کشورمان سازگار است.
خاک مناسب آگاو :
به خاکی با زهکش بسیار خوب که بتواند بعد از آبیاری به خوبی اضافه آب را عبور دهد و از محیط اطراف ریشه ها دور کند نیاز دارد . عمق چنین خاکی حداقل ۳۰ سانتیمتر است. برای تهیه مخلوط گلدان می توان از مخلوط خاک برگ +شن نسبتا درشت استفاده کرد تا زهکش خوبی بدست آید البته این مخلوط قانونی ثابت ندارد و از هر ترکیبی که بتوانند زهکش خوبی را ارائه دهد می توان استفاده کرد. گیاهان آگاو خاکهای بسیار غنی را دوست ندارند. غنی بودن خاک از مواد غذایی یکی از دلایل پوسیدن آنان است برای غذادهی به آنان کافی است که اوایل بهار لایه ای نازک از خاک برگ یا کود بسیار پوسیده دامی بر روی سطح خاک و با فاصله ای تقریبا ۳۰-۲۰ سانتیمتری روی خاک پخش شود. البته گاهی برای گیاهان جوان از کودهای شیمیایی با فرمول ۲۰-۲۰-۲۰ که میزان مساوی از عناصر نیتروژن – فسفر – پتاسیم دارد پیشنهاد شده است. فاصله گیاهان کاشت شده بستگی به اندازه گیاهان دارد . مثلا نمونه A.americana از جمله بزرگترین نمونه این گیاهان است که با فاصله حدود ۲.۵ الی ۳.۵ متر از یکدیگر کاشته می شوند.
تکثیر آگاو :
کاشت بذر یکی از راه های تکثیر این گیاهان است که البته گیاه مادری ابتدا باید گل بدهد و بذرها تشکیل شود و از آنجایی که این گیاهان سالها در حالت رشد رویشی به سر می برند شاید بذرگیری از آنان به خصوص در مناطق معتدله امکان پذیر نباشد و احتمال گلدهی و تولید بذر در مناطقی که آب و هوایی شبیه به موطن این گیاه دارند احتمال بیشتری دارد. همچنین سرعت رشد گیاه ، غنی بودن خاک و قدرت گیاه نیز بستگی دارد. هر مقدار که گیاه ضعیف تر باشد و خاک فقیر تر شانس گلدهی گیاه کمتر می شود. برای کاشت بذرها می توان از مخلوط پرلایت و پیت استفاده کرد. کاشت بذرها سطحی و در حد دو میلیمتر است و فاصله بین بذرها را می توان حدود ۳ سانتیمتر در نظر گرفت. برای آبیاری بعد از کاشت نیز می توان از روش اسپری آب بر روی سطح خاک استفاده کرد تا بذرها جابجا نشوند . مکان قرارگیری گلدان محتوی بذرهای کاشته شده بهتر است گرم و روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد. کشیدن پلاستیک بر روی سطح بستر کاشت به نگهداری رطوبت کمک خواهد کرد. زمان جوانه زنی بذرها در انواع مختلف این گیاه از چند روز تا چند ماه متفاوت است اما نمونه ها متداول زینتی معمولا در طی ۳-۲ هفته جوانه میزنند . به طور کل گیاهان جوان را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک نسبتا خشک شده باشد اما مانع از خشکی کشیدن آنان بشوید. در واقع در این مقطع گیاهان جوان به رطوبت بیشتری در خاک نیاز دارند اما بعد از شکل گیری ریشه ها خاک نسبتا خشک را ترجیح می دهند . زمانی که گیاهان جوان حدود سه عدد برگ داشتند می توان آنان را جابجا کرد.
استفاده از پاجوش از راه های دیگر تکثیر این گیاهان است در چنین روشی گیاهچه های کوچک از کنار گیاه اصلی و از زیر خاک بیرون امده اند از گیاه مادری جدا و در مکانی دیگر کاشته می شوند. تقریبا در هر زمان از سال می توان نسبت به جدا سازی پاجوشها که اصطلاحا ‘pup’ گفته می شوند اقدام کرد بعد از جدا سازی بهتر است که این گیاهچه های کوچک برای ۲-۱ روز در مکانی نه چندان گرم و دور از تابش نور خورشید قرار گیرند تا اب اضافی خود را از دست بدهند . برای مخلوط کاشت نیز می توان از مخلوطی سبک همانند خاک برگ+شن نسبتا درشت استفاده کرد . نیازی به عمیق کاشتن گیاهچه ها نیست بلکه در حدی در خاک قرار گیرند که صاف بایستند و خاک اطراف گیاه چه را با دست می توان محکم کرد . گیاهچه ها را دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید و زمانی آبیاری کنید که سطح خاک خشک شده باشد.
آفات و بیماری آگاو :
حشره بخصوصی این گیاه را تهدید نمیکند اما گاهی لارو برخی از حشرات از بافتهای درونی گیاه تغذیه کرده و موجب از بین رفتن تدریجی آن می شوند . حلزونها و رابها نیز با تغذیه برگ میتوانند حفراتی را روی آنان ایجاد کنند.
پوسیدگی ریشه مهمترین مشکل این گیاه است که برای رفع آن باید از خاکی با زهکش بسیار خوب استفاده کرد و هرگز در آبیاری گیاه زیاده روی نکرد.
گیاه آگاو علاوه بر کاربرد زینتی در فضای سبز، کاربردهای دیگری از جمله کاربردهای ارایش و طبی دارد.
مغزگیاه آگاو سرشار از ساکارین است و وقتی پوست آن کنده شود میتوان مغز شیرین و مغذی آن را خورد اما نسبتاً فیبری است. بذر را در آرد ترکیب کرده و به عنوان غلیظ کننده در سوپ یا اینکه در ساخت نان بکار می برند. شیره ای که ازساقه گل دهنده می گیرند به عنوان شربت استفاده می کنند.همچنین شیره گیاه آگاو را همانند ضماد بر روی جراحتها می گذارند. شیره همچنین در درمان اسهال و اسهال خونی بکارمی رود. شیره ضد عفونی کننده، معرق، ادرارآور وضد یبوست است. دم کرده برگهای ریز ریز شده، مسهل وعصاره برگ برای درمان ضرب دیدگی بکار می رود. همچنین در درمان دیر هضمی، نفخ شکم، یبوست وزردی بکارمی رود. شیره ضدعفونی کننده و از رشد باکتریها در معده و روده جلوگیری می کند. از برگها داروی استروئیدی می سازند. یک صمغ از ریشه و برگ می گیرند که در درمان دندان درد بکار می رود. ریشه معرق و ادرار آور می باشد. آن همچنین در درمان سفلیس بکار می رود.
درصورتیکه شما عزیزان علاقمندید درباره کاشت،نگهداری، تکثیر و پرورش انواع گل وگیاه و درختان زینتی و یا با سایر محصولات تولیدی گل وگیاه دادمهر مازندران ( داداگل) بیشتر آشنا شوید، میتوانید به بخش آموزش سایت داداگل و بخش فروشگاه سایت داداگل یا کانال یوتیوب داداگل ، صفحه ی اینستاگرام داداگل و یا کانال تلگرامی داداگل مراجعه بفرمایید. تا گیاه زیبای اگاو را در نوع، رنگ و اندازه های متنوع تهیه کنید ، میتوانید به بخش فروش سایت داداگل مراجعه بفرمایید.